Bohaterowie żyją wśród nas
Powiat piaseczyński, posiada bogatą i pełną wydarzeń historię, w której szczególne miejsce zajmują powstańcy walczący o niepodległość Polski. W różnych okresach dziejowych, mieszkańcy tego regionu aktywnie uczestniczyli w zrywach narodowych, takich jak Powstanie Listopadowe, Powstanie Styczniowe oraz Powstanie Warszawskie.
Powstanie Warszawskie (1944)
Podczas II wojny światowej, Powstanie Warszawskie było jednym z najbardziej dramatycznych wydarzeń w historii Polski. Choć główne walki toczyły się w Warszawie, okolice Piaseczna również odegrały istotną rolę. W lasach kabackich i chojnowskich ukrywały się oddziały Armii Krajowej, które prowadziły akcje dywersyjne przeciwko Niemcom. Jednym z bardziej znanych powstańców był Janusz Kusociński, znany lekkoatleta, który zginął w Palmirach, niedaleko Piaseczna.
Życie po powstaniach
Powstańcy, którzy przetrwali zrywy niepodległościowe, często musieli ukrywać swoją przeszłość. W okresie PRL-u wielu z nich spotykały represje ze strony władz komunistycznych. Mimo to, ich historie były przekazywane z pokolenia na pokolenie, a pamięć o ich bohaterstwie przetrwała do dziś. W powiecie piaseczyńskim znajdują się liczne miejsca pamięci, pomniki i tablice, które przypominają o tych wydarzeniach.
Każda kolejna rocznica Powstania Warszawskiego jest okazją do spotkania, wspomnień, podziękowań i okazania szacunku. 80. rocznica mobilizuje wszystkich szczególnie. Z tej okazji Powstańców Warszawskich – mieszkańców powiatu piaseczyńskiego odwiedziła Ewa Lubianiec, Starosta Piaseczyński. Poniżej przedstawiamy ich sylwetki.
Ireneusz Waniak
Urodzony 2 listopada 1929 roku w Działoszynie. Szeregowy, łącznik 1 Armii Wojska Polskiego.
Według dokumentów w okresie 18.08.1944 r. – 26.06.1945 r. ochotniczo brał udział w walkach na froncie warszawskim w szeregach 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta. W 1971 roku otrzymał Medal za Warszawę. Za walki na Solcu (19-25.09.1944 r.) w 1983 roku został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, a rok później – Warszawskim Krzyżem Powstańczym.
Obecnie mieszka na terenie gminy Konstancin-Jeziorna.
>> Biogram i wywiad z Ireneuszem Waniakiem
Barbara Żugajewicz-Kulińska-Rembielińska
Urodzona 17 lutego 1928 roku w Klarysewie. W wieku 14 lat dołączyła do Narodowych Sił Zbrojnych, jako „Zula” – sanitariuszka. Wraz ze starszym bratem, Władysławem, działała na terenie Lasów Chojnowskich w Samodzielnym Batalionie im. Brygadiera Mączyńskiego – kompanii „Leśnej” im. „Szarego„. Po wybuchu powstania trafiła do Mirkowa, gdzie pomagała rannym powstańcom w konspiracyjnym szpitalu przy ul. Mirkowskiej 56.
Była radną Rady Miejskiej Konstancina-Jeziorny pierwszej kadencji, a dziś jest Honorową Obywatelką Konstancina. Przez wiele lat aktywnie działała w lokalnej społeczności, pomagając innym weteranom oraz uczestnicząc w licznych inicjatywach patriotycznych. Za te wybitne zasługi w pielęgnowaniu pamięci o historii Polski, 10 maja 2023 roku została uhonorowana Krzyżem Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski.
>> Biogram i wywiad z Barbarą Żugajewicz
Janusz Kaźmierczak ps. „Janusz”
Urodził się w maju 1928 roku. Strzelec Warszawskiego Oddziału Armii Krajowej – VII Obwód „Obroża” – 6 Rejon „Helenów” (Pruszków) – pluton 1726. Pseudonim wojskowy „Janusz”. W dniu wybuchu Powstania Warszawskiego dołączył jako ochotnik do oddziału w miejscu Gajówka – Magdalenka i brał udział w walkach w Lesie Sękocińskim, szosie Warszawa – Kraków, wsi Łazy, Walendów i Borowina.
W wyniku powojennych represji, w roku 1946 został aresztowany przez UB i skazany na 8 więzienia i 4 lata pozbawienia praw obywatelskich.
Wielokrotnie odznaczany, m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1974), Medalem Wojska, Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1984), Krzyżem Armii Krajowej (1985), Krzyżem Partyzanckim (1992), Odznaką Pamiątkową Akcji „Burza”, Odznaką Weterana Walk o Niepodległość (1995), Medalem Pamiątkowym z okazji 70. Rocznicy Powstania Warszawskiego, Srebrnym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej i Krzyżem Więźnia Politycznego.
Dzisiaj porucznik Janusz Kaźmierczak jest mieszkańcem Magdalenki, gm. Lesznowola.
>> Biogram i wywiad z Januszem Kaźmierczakiem
Barbara Tokarska
Barbara Tokarska, z domu Tyszkiewicz, pseudonim „Jola”, urodziła się 31 lipca 1924 roku w Borysławiu. W Powstaniu Warszawskim działała jako sanitariuszka pułku AK ,,Baszta”, dzielnica Mokotów.
Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem AK. Doktor nauk ekonomicznych, pracowała m in. w Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego.
W latach 60. ubiegłego wieku zamieszkała wraz z mężem, Zbigniewem, w Zalesiu Górnym, gdzie poświęciła się inicjatywom społecznym.
>> Biogram i wywiad z Barbarą Tokarską
Bogdan Bartnikowski ps. „Mały”
Łącznik, ps. „Mały”, urodził się 21 stycznia 1932 roku w Warszawie. Mimo młodego wieku, brał czynny udział w Powstaniu Warszawskim jako członek harcerskiej poczty polowej w IV Obwodzie „Grzymała” Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej na Ochocie. 10 sierpnia 1944 roku Bogdan Bartnikowski i jego matka zostali wraz z cywilami wypędzeni do obozu przejściowego na tzw. Zieleniaku, a następnie wywiezieni do KL Auschwitz- Birkenau.
W 1982 roku otrzymał Złoty Medal Za Zasługi dla Obronności Kraju, a w 1987 roku Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyż Oświęcimski. W późniejszych latach odebrał także Medal w Służbie Pokoju (Medal ONZ), Odznakę honorowa za Zasługi dla Miasta Stołecznego Warszawy i inne odznaczenia resortowe MON.
Po wojnie został pilotem wojskowym, a następnie, do czasu przejścia w stan spoczynku, pracował w prasie wojskowej, jako redaktor tygodnika „Żołnierz Polski”.
Wraz z żoną i synem osiedlił się w Zalesiu Górnym, gdzie pracował jako dziennikarz i pisarz, dokumentując swoje przeżycia z okresu powstania w licznych publikacjach.
>> Biogram i wywiad z Bogdanem Bartnikowskim
Jan Ebert ps. „Ryś”
„Ryś” urodził się w 28 maja 1931 roku. W czasie Powstania Warszawskiego był żołnierzem o stopniu strzelca w kompanii ppor. Misiewicza, w ramach batalionu „Olza”, 2. pułku Armii Krajowej „Baszta„, biorąc udział w walkach na Mokotowie.
Uhonorowany Złotym Krzyżem Zasługi w roku 1973, Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1983), Krzyżem Armii Krajowej (1986), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odroczenia Polski,(1984), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1994) oraz medalami: Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1988), srebrnym i złotym Medalem Za Zasługi dla Obronności Kraju (1990). W 2002 roku został odznaczony Medalem Politechniki Warszawskiej.
Polski naukowiec, emerytowany profesor nauk technicznych Politechniki Warszawskiej. Za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne otrzymał 6 nagród Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, nagrodę Ministra Obrony Narodowej oraz wiele nagród Rektora Politechniki Warszawskiej.
>> Biogram i wywiad z Janem Ebertem
Historie powstańców, również tych z powiatu piaseczyńskiego, są dowodem na niezłomność ducha i determinację Polaków w dążeniu do wolności. Ich poświęcenie i odwaga są nieustającym źródłem inspiracji. Dzięki nim możemy dziś cieszyć się wolnością i suwerennością naszego kraju.
Wanda Maliszewska
Urodziła się 26 czerwca 1928 roku w Ostrowi Mazowieckiej. Pseudonim „Iga”. W czasie powstania miała 16 lat.Jako sanitariuszka „Szarych Szeregów” służyła w Sanitariacie Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej „Bakcyl” – IV zgrupowanie „Gurt” – w punkcie sanitarnym przy ul. Sosnowej 8 w Śródmieściu. Po Powstaniu wyszła z Warzsawy z ludnością cywilną.
>> Biogram i wywiad z Wandą Maliszewską
Pamiętajmy o tych, którzy walczyli o naszą przyszłość i starajmy się przekazywać tę pamięć kolejnym pokoleniom, ponieważ, jak pisał rzymski historyk – Tytus Liwiusz – „Historia to świadek dziejów, źródło prawdy, życia, pamięci, mistrzyni życia, piastunka przeszłości i zwiastunka przyszłości”.
Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego
