Afrykański pomór świń

Na terenie Gminy Konstancin – Jeziorna znalezione zostały padłe dziki, które zachorowały z powodu wirusa afrykańskiego pomoru świń. 

Powiatowy Lekarz Weterynarii w Piasecznie potwierdza ten fakt w zawiadomieniu o stwierdzeniu na terenie województwa mazowieckiego choroby wymienionej w pkt. 12 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. z 2017 r. poz. 1855).

29 listopada 2017 roku w Starostwie Powiatowym w Piasecznie odbyło się posiedzenie Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego w sprawie przeciwdziałania rozwojowi zagrożenia. 

Co to jest Afrykański Pomór Świń (ASF)?

Afrykański pomór świń (ang. African Swine Fever) to szybko szerząca się, zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie oraz dziki. Najczęstszym sposobem zakażenia zwierząt jest bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami zakażonymi. W przypadku gospodarstw utrzymujących świnie, rozprzestrzenianie się wirusa między gospodarstwami jest stosunkowo łatwe za pośrednictwem osób odwiedzających gospodarstwo, jak również przez zakażoną paszę, wodę, wyposażenie oraz karmienie zwierząt odpadami kuchennymi (zlewkami). Nosicielami choroby mogą być również dziki (śmiertelność świń hodowlanych zarażonych ASF wynosi 100%, część dzików może przeżyć zakażenie chorobą, ale w dalszym ciągu pozostają jej nosicielami).
Jak rozpoznać, że świnie mogą być zarażone ASF?

U świń mogą pojawić się następujące objawy:
– liczne upadki (również padnięcia dzików);
– sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała, drobne, lecz liczne wybroczyny na skórze;
– duszność, pienisty wypływ z nosa;
– wypływ z worka spojówkowego;
– biegunka, często z domieszką krwi, wymioty;
– niedowład zadu;
– objawy nerwowe w postaci podniecenia, drgawek mięśni i skurczów kloniczno-tonicznych;
– ronienia.

Kiedy należy zawiadomić odpowiednie służby?

Mieszkaniec, który znalazł martwego dzika lub posiadacz/hodowca zwierząt, który zauważył objawy nasuwające podejrzenie choroby zakaźnej jest zobowiązany do natychmiastowego zgłoszenia podejrzenia choroby (obowiązek ustawowy obwarowany sankcją karną).

Zgłoszenie należy przekazać do jednej z podanych poniżej instytucji:
– Powiatowy Lekarz Weterynarii w Piasecznie tel. (22) 756-76-62, (22) 737-30-65
– całodobowo Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Piasecznie tel. (22) 737-07-63
– Komenda Powiatowa Policji w Piasecznie tel. (22) 756-75-01.
Po dokonaniu zgłoszenia – do czasu przybycia urzędowego lekarza weterynarii – posiadacz zwierząt/hodowca zobowiązany jest do:
 izolacji i strzeżenia w gospodarstwie wszystkich przebywających tam zwierząt;
 wstrzymania się od wywożenia, wynoszenia i zbywania produktów z gospodarstwa, w szczególności mięsa, zwłok zwierzęcych, środków żywienia zwierząt, wody, ściółki, nawozów naturalnych;
 nie wywożenia z gospodarstwa materiału biologicznego (nasienia, komórek jajowych, zarodków);
 uniemożliwienia dostępu osobom postronnym do pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się zwierzęta podejrzane o zakażenie lub chorobę.

Jak długo może przeżyć wirus ASF?

Odporność wirusa ASF na temperaturę, czynniki chemiczne oraz na inne warunki środowiskowe jest duża np.:
 w chłodzonym mięsie stwierdzono obecność wirusa po 5 miesiącach,
 w szpiku kostnym po 6 miesiącach,
 we krwi w temperaturze pokojowej zarazek utrzymuje się w stanie zakaźnym przez 10-18 tyg., w kale 11 dni,
 w niskiej temperaturze wirus jest żywotny przez kilka lat,
 ciepło niszczy go natomiast szybko (w temperaturze 55 st. C ginie po 45 minutach, a w temperaturze 60 st. C po 20 minutach).

Mięso, w którym stwierdzono wirus ASF nie może być spożywane i musi trafić do utylizacji!

Gdzie można znaleźć aktualne informacje na temat ASF?

Strony internetowe:
1. Głównego Lekarza Weterynarii – https://www.wetgiw.gov.pl/
2. Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii – http://www.wiw.mazowsze.pl
3. Wojewody Mazowieckiego – https://www.mazowieckie.pl/

Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się ASF

Co można zrobić, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się ASF?

Każdy z nas ma możliwość ograniczenia ryzyka rozprzestrzeniania się Afrykańskiego Pomoru Świń (a zwłaszcza hodowcy świń), poprzez przestrzeganie stosownych zakazów i nakazów ustanowionych w obowiązującym prawie oraz niżej wymienionych zaleceń:
• Hodowcy – w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie powinny być wdrożone wszystkiego podstawowe zasady zabezpieczenia miejsc utrzymywania zwierząt (bioasekuracja), w tym zwłaszcza:
  nie skarmianie zwierząt pasza niewiadomego pochodzenia;
 zastosowanie mat dezynfekcyjnych;
 zabezpieczenie przed dostępem zwierząt dzikich do budynków inwentarskich i pasz;
 ograniczanie dostępu osób postronnych do zwierząt,
 w przypadku stwierdzenia w stadzie świń niepokojących objawów chorobowych lub padnięć świń, każdy hodowca powinien tę informację natychmiast przekazać do powiatowego lekarza weterynarii, lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza).

• Wszyscy – należy unikać kontaktów z padłymi zwierzętami (w przypadku ASF – świń i dzików). Każdy fakt znalezienia padłej świni lub dzika należy zgłosić do powiatowego lekarza weterynarii, lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza).

Ponadto, w celu uniknięcia przeniesienia na inne zwierzęta w sposób mechaniczny czynników zakaźnych wywołujących różne choroby, nie tylko ASF należy przestrzegać podstawowych zasad ostrożności i higieny, w tym szczególnie:
  nie pozwolić domowym zwierzętom na kontakt z padłymi świniami i dzikami,
  w przypadku kontaktu z padłą świnią lub dzikiem należy jak najszybciej umyć ręce lub zdezynfekować środkiem na bazie alkoholu,
  osoby postronne (tzn. osoby nie zajmujące się zawodowo zwierzętami lub leczeniem zwierząt w danym gospodarstwie), nie powinny wchodzić –
zwłaszcza po kontakcie z padłą świnią lub dzikiem – do budynków inwentarskich, w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie; należy stosować się ściśle do zaleceń służb weterynaryjnych na danym terenie.
  nie kupować mięsa wieprzowego i produktów pochodzenia wieprzowego, a także dziczyzny (mięsa z dzika) i produktów z niej otrzymanych na nielegalnych targowiskach i straganach (nie objętych nadzorem lekarza weterynarii). Wszystkie tego typu praktyki należy zgłaszać powiatowemu lekarzowi weterynarii, powiatowemu inspektorowi sanitarnemu, Policji lub do właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza).

Osoby wyjeżdżające poza terytorium Unii Europejskiej (do państw trzecich) muszą pamiętać w drodze powrotnej do Polski o zakazie wwozu na teren UE wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego, gdyż mogą one w ten sposób przenieść wirus ASF powodując kolejne ogniska choroby na terenie Polski.

ODSZKODOWANIA

Za świnie zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej
albo padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia.
Odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje również za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt produkty pochodzenia zwierzęcego, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.
Za świnie zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej
albo padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia.
Odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje również za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt produkty pochodzenia zwierzęcego, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.
Odszkodowania nie przysługują:
1) jeżeli posiadacz zwierzęcia nie zastosował się do obowiązków określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt lub określonych obowiązków ustawowych;
2) jeżeli posiadacz wprowadził do swojego gospodarstwa zwierzę:
a. o którym wiedział, że jest chore, zakażone lub podejrzane o zakażenie lub chorobę,
b. nieoznakowane lub bez paszportu zwierzęcia, jeżeli są one wymagane przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
c. z naruszeniem przepisów obowiązujących w tym zakresie;
3) za zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego, pasze i sprzęt:
a. stanowiące własność podmiotów prowadzących działalność w zakresie:
• zarobkowego transportu zwierząt lub transportu zwierząt wykonywanego w związku z prowadzeniem innej działalności gospodarcze;
• organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów zwierząt;
• obrotu zwierzętami, z wyjątkiem obrotu prowadzonego w ramach działalności rolniczej w rozumieniu przepisów prawa działalności gospodarczej, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt;
• działalność nadzorowana w zakresie produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego lub produktów pochodnych;
• obrotu produktami pochodzenia zwierzęcego lub paszami;
• uboju zwierząt lub produkcji mięsa;
b. przywiezione lub umieszczone na rynku z naruszeniem przepisów obowiązujących w tym zakresie.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz.U. z 2015 r. poz. 711 ze zm.) określić można następujące zakazy i nakazy wprowadzane, gdy na danym terenie wystąpi afrykański pomór świń.
Na obszarze skażonym zakazuje się:

 przywożenia do gospodarstwa lub wywożenia z gospodarstwa świń bez zgody właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii;

 wyprowadzania świń z pomieszczeń, w których są przetrzymywane;

 wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstw utrzymujących świnie tusz dzików, mięsa i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych pochodzących od dzików oraz produktów, pasz, substancji, sprzętu, materiałów, narzędzi i innych przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem choroby;

 wynoszenia i wywożenia świń i materiału biologicznego świń poza ten obszar w celu handlu;

 prowadzenia:

a) targów, wystaw, pokazów, konkursów z udziałem świń,

b) skupu, obrotu i pośrednictwa w tym obrocie świniami pochodzącymi z obszaru.

Na obszarze nakazuje się:

 posiadaczom świń sporządzenie oraz uaktualnianie spisu wszystkich świń, z podziałem na kategorie produkcyjne; w gospodarstwach, w których świnie są utrzymywane na otwartym terenie, pierwszy spis można przeprowadzić na podstawie danych szacunkowych;

 przetrzymywanie świń w miejscu wykluczającym ich kontakt z dzikami żyjącymi na wolności;

 skarmianie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących;

 używanie w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, środków biobójczych dopuszczonych

 do obrotu i wykazujących działanie przeciwwirusowe do dezynfekcji przy wejściach i wyjściach z gospodarstwa, a także przy wejściu i wyjściu do pomieszczeń, w których przetrzymywane są świnie;

 stosowanie przez osoby mające kontakt z dzikami środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się choroby, w tym odkażanie rąk i obuwia;

 zniszczenie pod urzędowym nadzorem zwłok dzików oraz mięsa, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych pochodzących od dzików, u których wyniki badań próbek pobranych zgodnie z instrukcją diagnostyczną, wysłanych do badań laboratoryjnych w celu określenia genotypu określenia wirusa choroby, dały wynik pozytywny, w sposób określony w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.);

 dzierżawcom i zarządcom obwodów łowieckich zgłaszanie padłych dzików właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii;

 niezwłoczne dostarczanie przez myśliwych każdego odstrzelonego dzika wraz z patrochami i narogami do położonego na obszarze skażonym zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze i skóry dzików, wskazanego przez właściwego powiatowego lekarza weterynarii;

 przechowywanie w zakładach nadzorowanych przez organ Inspekcji Weterynaryjnej tusz dzików w sposób zapobiegający bezpośredniemu kontaktowi nieprzebadanych tusz dzików z produktami, surowcami i innymi przedmiotami, które mogą spowodować szerzenie się afrykańskiego pomoru świń;

 wykorzystanie tusz oraz skór i narogów odstrzelonych dzików dostarczonych do przez myśliwych do zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej po uzyskaniu negatywnego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku pomoru afrykańskiego świń, na potrzeby własne myśliwych lub ich zniszczenie w sposób określony w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającym przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.).

Film: https://www.youtube.com/watch?v=F-MMSD7CCC4