Obchody 200 rocznicy śmierci współzałożyciela Legionów Polskich we Włoszech – gen. dyw. Antoniego Amilkara Kosińskiego

10 marca 2023 r. minęła 200. rocznica śmierci współzałożyciela Legionów Polskich we Włoszech – gen. dyw. Antoniego Amilkara Kosińskiego (1769-1823). Z tego powodu, w dniu śmierci Generała w czterech miejscowościach leżących na szlaku bojowym, którym Generał maszerował w czasie wojny polsko-austriackiej w 1809 r. oraz w Poznaniu, w którym jest pochowany, odbyły się uroczyste Msze św. w intencji Generała z udziałem szkół i Wojska Polskiego i były wstępem do ogólnopolskich uroczystości planowanych w tym roku w miejscowościach, z którymi Generał był związany.

Współcześnie gen. Amilkar Kosiński jest słabo znany i przyćmiony sławą innych polskich generałów, a tymczasem był bardzo odważnym, walecznym i utalentowanym dowódcą i wielokrotnie przyczynił się do chwały oręża polskiego i zasłużył na naszą pamięć, wdzięczność i szacunek. Urodzony 16 grudnia 1769 r. w ubogiej rodzinie szlacheckiej na Podlasiu (dokładne miejsce nie jest znane), w młodości nie odebrał wykształcenia wojskowego, tylko ogóle u księży pijarów, nie przeszkodziło to jednak, aby z pobudek patriotycznych wziął udział w Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 r. i żeby w stopniu kapitana strzelców walczył w oddziale gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (1755-1818) podczas zwycięskiej obrony Warszawy obleganej przez połączone wojska pruskie i rosyjskie. Od tej pory losy Kosińskiego i Dąbrowskiego przeplatały się aż do śmierci i np., gdy gen. Dąbrowski przyjechał w 1796 r. do Mediolanu z misją utworzenia Legionów Polskich we Włoszech, przypadkiem spotkał tam właśnie Kosińskiego i to Kosiński pomógł Dąbrowskiemu przekonać gen. Napoleona Bonaparte (1769-1821) do pomysłu utworzenia polskiej armii w Lombardii, o czym, początkowo Bonaparte absolutnie nie chciał słyszeć.

W Legionach Polskich we Włoszech Amilkar Kosiński walczył ponad 6 lat, dzięki czemu nauczył się fachu wojskowego i rzemiosła wojennego i wielokrotnie awansował, aż do stopnia generała brygady, a za pomoc w organizacji Legionów otrzymał zaszczytny przydomek „pierwszy legionista”. Wziął również udział w trzech wojnach napoleońskich, które przetoczyły się przez polskie ziemie, poczynając od wojny z Prusami i z Rosją (1806-1807), w wyniku której powstało Księstwo Warszawskie (1807-1815) i najpierw bronił Bydgoszczy przed atakami pruskimi, a następnie wspólnie z gen. J. H. Dąbrowskim walczy na Pomorzu i w Prusach Wschodnich. Kolejną kampanią, w której walczył gen. bryg. Amilkar Kosiński była wojna polsko-austriacka w 1809 r., która była jedyną w ciągu 220 lat (od pokoju z Turcją w 1699 r., do pokonania wojsk ukraińskich w 1919 r.) wojną wygraną przez państwo polskie i podówczas gen. Kosiński, najpierw bronił Wielkopolski przed atakami austriackimi, a następnie wspólnie z gen. J. H. Dąbrowskim bił i wypierał wroga z Kujaw, Ziemi Łęczyckiej i Mazowsza i swymi zaczepnymi działaniami pod Warszawą wypłoszył z niej duży garnizon austriacki i d. 4 czerwca 1809 r. zajął stolicę, a na koniec tej wojny wziął udział w zwycięskiej ofensywie Wojsk Polskich w Małopolsce i po przybyciu 29 czerwca 1809 r. do obozu wojskowego gen. J. H. Dąbrowskiego w Tarczynie k. Warszawy, tego samego dnia wyprowadził z Tarczyna swą brygadę w sile 1.400 żołnierzy i w d. 1-15 lipca 1809 r., maszerując przez Nowe Miasto nad Pilicą, Opoczno i Koniecpol, do Krakowa, kilkakrotnie rozbił napotkane po drodze nad rzeką Pilicą nieprzyjacielskie wojska austriackie, m.in. w potyczce pod Przedborzem (6 lipca 1809), w potyczce pod Szczekocinami (9 lipca 1809) i w dużej bitwie w Żarnowcu (11 lipca 1809), w której pokonał dwukrotnie większe siły wroga i w ten sposób przyczynił się do naszego zwycięstwa w tej wojnie, czego efektem było wyzwolenie spod 14-letniej okupacji austriackiej Małopolski oraz jej inkorporowanie do Księstwa Warszawskiego, czyli odradzającego się państwa polskiego.

Natomiast ostatnią wojną, w której wziął udział Amilkar Kosiński, już jako generał dywizji, była wojna z Rosją w 1812 r. i wtedy bronił Lubelszczyzny i Zamojszczyzny przed atakami dywersyjnymi oddziałów rosyjskich i jeden z nich rozbił w pokazowy sposób w bitwie pod Uściługiem nad Bugiem (7 listopada 1812), za co otrzymał Krzyż Komandorski Virtuti Militari. Ostatnie zaś lata swego życia spędził w swoim majątku Targowa Górka k. Poznania, jako bliski sąsiad gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, który mieszkał w oddalonym o 10 km majątku Winna Góra i to właśnie gen. Amilkar Kosiński wygłosił przemowę pożegnalną na pogrzebie gen. J. H. Dąbrowskiego w 1818 r., jako bliski znajomy, sam zaś zmarł 5 lat później, tj. 10 marca 1823 r. w Targowej Górce i tam początkowo był pochowany, jednak w sto lat po śmierci (1923), w dowód wielkiego szacunku i uznania zasług dla Ojczyzny, trumna z ciałem gen. Amilkara Kosińskiego została ekshumowana i uroczyście złożona w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w kościele św. Wojciecha w Poznaniu, gdzie stoi do dziś, obok trumny z ciałem autora Mazurka Dąbrowskiego – Józefa Wybickiego (1747-1822) i obok urny z sercem gen. Jana Henryka Dąbrowskiego.

W związku z powyższym, cztery wspomniane na wstępie uroczyste Msze św. w intencji gen. Amilkara Kosińskiego odbyły się na szlaku bojowym, którym maszerował spod Warszawy do Krakowa podczas wojny polsko-austriackiej w 1809 r., a w tym jedna odbyła się w Tarczynie (z którego Generał wymaszerował) w kościele św. Mikołaja i była celebrowana przez ks. wikariusza Markosa Płońskiego i udział w niej wzięły 2 poczty sztandarowe oraz ok. 220 osób – przede wszystkim uczniowie, nauczyciele, dyrekcja i poczet sztandarowy Zespołu Szkół im. Ireny Sendlerowej w Tarczynie, oraz 4 klasy mundurowe, nauczyciele, dyrekcja i poczet sztandarowy ZS im. Szarych Szeregów w Tarczynie, a w tym nauczycielka historii Iwona Dmowska, która przed Mszą opowiedziała zebranym o gen. Amilkarze Kosińskim i o jego udziale w wojnie 1809 r. i przybyciu do Tarczyna. Ponadto, we Mszy uczestniczyli również umundurowani harcerze z 66 Drużyny Harcerskiej ZHP „Granaty” z Tarczyna, oraz członkowie Towarzystwa Przyjaciół Tarczyna na czele z prezesem, a zarazem członkiem Rady Powiatu Piaseczyńskiego Kazimierzem Porębskim, oraz ekipa telewizji „Mazowiecka TV”, która przygotowała i zamieściła na portalu You Tube reportaż:

Natomiast pozostałe nabożeństwa odbyły się w Małopolsce w miejscowościach, w których gen. Kosiński pokonał wojska austriackie: w Przedborzu, w Szczekocinach, w Żarnowcu oraz w Poznaniu, gdzie został pochowany.

Na podstawie tekstu Adama W. Goryckiego –
pomysłodawcy i głównego organizatora wszystkich ww. Mszy w intencji gen. Amilkara Kosińskiego, działacza społecznego oraz miłośnika i badacza historii Księstwa Warszawskiego.